Sera gazı etkisi, Dünya'nın atmosferinde bulunan gazların güneşten gelen ısıyı hapsetmesi nedeniyle oluşur. Dünya'nın atmosferi olmasaydı, gezegenimiz çok daha soğuk bir yer olurdu. Karbondioksit bu doğal gazlardan biri olmanın yanı sıra, havada da bulunur. Aldığımız her nefesi verirken aslında karbondioksit vermiş oluruz. Doğal bir şekilde açığa çıkmasının yanı sıra karbondioksit birçok farklı tipteki yanma işlemi esnasında da açığa çıkar. Örneğin, araba egzozlarından çıkan dumanlar büyük ölçüde karbondioksitten oluşur. İnsanlar tarafından üretilen sera gazları iklim değişikliğinin en önemli nedenidir. Bu deneyle, karbondioksit nedeniyle gerçekleşen sera gazı etkisini inceleyebilirsiniz. Bu deneyimiz biraz karışık olduğu için anne-babanızdan yardım istemeniz gerekiyor.
Sera gazı etkisi - Karbondioksitin nasıl bir etkisi vardır?
Gerekli malzemeler
- Birbirinin aynı ve ağızları küçük olan 2 adet cam şişe, sürahi ya da benzeri cam kap
- 2 dijital termometre
- Güçlü bir yapıştırıcı bant
- Suda çözülen tabletler (örneğin vitamin tabletleri) ya da karbonat
- Sirke
- Bir ısı lambası (ampulü yüksek ısı veren bir masa lambası da kullanılabilir)
- Kronometre
Haydi başlayalım
1. Kurulum
Dijital termometreleri, yapışkan bant kullanarak iki şişeye de (şişe 1 ve şişe 2) yapıştırın. Termometrelerin uçları zeminden 5 santimetre yukarıda olmalıdır. Şişeleri 5 santimetre arayla yerleştirin. 2 adet suda çözülen tableti 2 numaralı şişenin içine koyun. İki şişedeki sıcaklığı ölçün ve not edin. Şişelerdeki sıcaklık başlangıçta yaklaşık olarak aynı olmalıdır. 1 numaralı şişemiz, ek karbondioksit verilmemiş atmosferi, 2 numaralı şişemiz ise yüksek karbondioksit yoğunluğuna sahip olan atmosferi temsil edecektir.
2. Lambayı sabitleyin
İki cam şişeyi hava akımı olmayan bir ortamda, lambanın direkt 35 santimetre altına yerleştirin. Lambamız bu deneyde güneşi temsil ediyor. Lambanın ampulü, çok yüksek ısı yayan bir ampul olmalıdır.
3. Karbondioksit üretin ve sıcaklığı ölçün
Dikkat: Lambaya yaklaşmayın! Lamba çok sıcak hale gelebilir!
Önce lambayı açın ve ardından 50 mililitre sirkeyi tabletlerin üzerine dikkatli bir şekilde dökün. Hemen kronometreyi başlatın. Sırayla 2., 4., 6., 8. ve 10. dakikalarda iki şişedeki sıcaklığı da ölçün ve ölçüm değerlerini not edin. Sıcaklıkları karşılaştırın. Ölçümlerde bir fark görebiliyor musunuz? Eğer göremiyorsanız, lamba ve şişeler arasındaki mesafeyi değiştirmek gibi değişiklikler yaparak deneyi tekrarlayın.
