Hiç banyo veya mutfak lavabosunda oluşan beyaz su lekelerini gördünüz mü? Bu lekeler, musluk suyu içerisinde çözünmüş minerallerden kaynaklanır. Su buharlaştığında geride mineraller kalır. Kireç izlerine ek olarak, yüksek kalsiyum içeren sulardan ya da sert sudan da bahsediyoruz. İçeriğinde az kireç barındıran su yumuşak sudur. Saf suyun içinde ise hiçbir şekilde kireç ya da diğer mineraller bulunmaz.
Sert su, yumuşak su: Bir farkı var mı?
Kireç izleri sert suyun yan etkilerinden yalnızca biridir. Suyun sertliği, çamaşır yıkama, bulaşık yıkama ya da saçlarınızı yıkama gibi her tür yıkama işlemini etkiler. Bunun nedeni, sudaki kirecin temizlik maddelerine, yani yüzey aktif maddelerine karşı tepki vermesidir. Bahsedilen etkiler oluşan köpükte de görülebilir: Su ne kadar sert olursa o kadar az köpük oluşur.
Bunu basit bir deneyle gözlemleyeceğiz.
Gerekli malzemeler
- Boş plastik şişeler
- Musluk suyu
- Saf su*
- Ölçüm kabı
- Yüksek kalsiyum içeren şişe su
- Bir çay kaşığı bulaşık deterjanı ya da şampuan
*marketten alınabilir
Haydi başlayalım
1. Hazırlık
1 litrelik boş plastik şişenin içine 100 ml musluk suyu dökün. Keçeli kalem kullanarak suyun durduğu seviyeyi (100 ml) işaretleyin. 100 ml daha su ekleyip yeni su seviyesini de (200 ml) işaretleyin. 1000 ml (1 litre) seviyesine gelene kadar yukarıdaki adımları tekrarlayın. Daha sonra ikinci plastik şişeyi de aynı işlemleri yaparak deneye hazırlayın.
2. Su örnekleri
Ölçüm kabı yardımıyla 200 ml saf su hazırlayıp ilk şişeye dökün. Daha sonra yüksek kalsiyum içeren sudan da 200 ml alarak ikinci şişeye ekleyin. Son olarak, her iki şişeye de yarım çay kaşığı bulaşık deterjanı ya da şampuan ekleyerek şişelerin kapaklarını sıkıca kapatın.
3. Şişeleri çalkalayıp sonuçları kıyaslayın
İki şişeyi de 30 saniye boyunca iyice çalkalayın ve sonra şişeleri yan yana koyarak birbiriyle kıyaslayın. Hangisinde daha çok köpük oluştu? Her iki su örneğinde de köpüğün hangi çizgiye kadar çıktığını not edin. Son olarak, bu deneyi musluk suyu kullanarak tekrarlayabilirsiniz. Musluk suyunda oluşan köpük seviyesiyle diğerlerini kıyaslayın. Musluk suyunuz sert mi (az köpük), yoksa yumuşak mı (çok köpük)?
